355) "De kunst van de ideologie van het 'ik' naar het 'sociale' verschuiven," aldus de Duitse kunstenaar KP Brehmer (1938-1997), "betekent afstand nemen van de particuliere daad van de individuele creatie ten gunste van een collectief en anoniem gedrag. Op die manier ontwikkelt de kunstenaar zich van de eenzame held tot degene die handelt."
De tentoonstelling in het Gemeentemuseum laat de consequentie zien: een soort 'objectieve' en 'emanciperende' kunst, die bijvoorbeeld gebruik maakt van thermische beelden, grafieken, plattegronden, fotocollages, etc., niet primair om iets uit te drukken, maar om de toeschouwer aan het denken te zetten. Elders noemt hij dat "[...] 'creatie' [...] verwerpen door middel van het citaat." Het resultaat is in hoge mate dood.
Ik ben het wel met KP Brehmer eens dat het 'ik' (noodzakelijkerwijs) altijd ondergeschikt is aan het 'wij', maar ik denk niet dat je kunst kunt maken door 'creatie' te verwerpen. Ik denk niet dat je je publiek aan het denken kunt zetten zonder zelf een standpunt in te nemen.
De 'sociale' waarde van een kunstuiting wordt bepaald door iets anders dan de mate waarin een uiting 'persoonlijk' of 'herkenbaar' is, namelijk door de overtuigingskracht van het werk zelf. Dat heeft primair te maken met techniek en in hoeverre het werk aansluiting vindt bij het (een) publiek.
356) 'Mystieke' kunst is misschien een manier om het persoonlijke algemeen te maken, maar ik denk eerder dat het persoonlijke altijd algemeen is. Je hoeft het dus niet over het algemene te hebben, zoals je ook kunt zwijgen over het goddelijke: die zijn gegeven. Alle kunst is mystiek.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten