Notities #420-421

 420) Uit de weergave van de theologische discussie over engelen in Angels and Saints van Eliot Weinberger wordt vooral duidelijk dat de tussenpositie van engelen problematisch is. Als intermediair tussen God en de mensen zijn ze (een beetje) goddelijk én (een beetje) menselijk. Maar het goddelijke en het menselijke gaan niet samen.

421) Merkwaardig toch, hoe veel hedendaagse popmusici, zoals bijvoorbeeld Nick Waterhouse, met het vocabulaire van optimistische rock 'n roll-artiesten uit de jaren vijftig (zoals bijvoorbeeld Elvis Presley) iets tegengestelds, namelijk iets duisters maken. Of was de rock 'n roll, die toch uit de blues voortkomt, altijd al duister?

Notities #418-419

418) De begeleidende tekst in het Van Abbemuseum in Eindhoven stelt dat Laure Prouvost in Dit Learn (2017, hier een soort trailer) misverstanden in taal centraal stelt. Ze is Frans en heeft in Engeland gestudeerd, en ze merkte dat talige misverstanden nieuwe mogelijkheden opleverden. Preciezer zou het zijn om te stellen dat ze o.a. die misverstanden inzet om de connectie tussen taal en hetgeen die benoemt op te heffen. 

De titel is een combinatie van het Frans en het Engels en is te lezen als 'ont-leren'. De montage toont beelden, gecombineerd met niet-gerelateerde woorden en een voice over koppelt die twee, waarmee de taal en de objecten dus worden losgekoppeld. ('Remember: this means father', bijvoorbeeld, bij een beeld van een moersleutel).

Er worden ook beelden van een jong kind getoond, gecombineerd met geluiden die horen bij de taalverwerving. Zodra een kind de omgeving gaat benoemen, brengt het een distinctie aan tussen zichzelf en de rest van de wereld. In Dit Learn probeert Prouvost dat expliciet ongedaan te maken: 'Remember: this is you', bij bijvoorbeeld een uitzicht. De mens en de wereld worden weer één.

419) Deze samenvatting doet het werk niet helemaal recht, want de beeldentaal is veel rijker. Naast allerlei religieuze en vervreemdende beelden, bleef me het wellicht minst subtiele effect me het meest bij: het beeld van een gillend kind wordt gevolgd door het beeld van een vrucht die in stukken wordt gehakt. Ik vermoed dat het kind in de montage het kind van de kunstenaar zelf is, en dat het werk, op een nachtmerrie-achtige manier, ook een bezwering is van de eigen angsten.

Notitie #417

In de kabbala staat de Shechina voor het vrouwelijke aspect van God: een van God losstaande, bemiddelende entiteit (want de daden van de mens beïnvloeden de goddelijke wereld). Als de tiende (en laagste) sefirot ('koninkrijk', malchoet) is de Shechina bij uitstek toegerust om op te treden als bemiddelaar tussen de goddelijke stroom en de schepping. In kabbalistische rituelen wordt dan ook veelal gestreefd naar een spirituele ontmoeting met haar. Een ander doel van de rituelen kan zijn om haar te bevrijden van haar lijden, omdat ze vanwege haar vrouwelijke aard het meest bloot staat aan de praktijken van 'kwade machten' (en dus, denk ik, zelf ook een 'kwade macht' kan zijn). De Shechina (het woord is afgeleid van het mannelijke 'shechan') vindt haar oorsprong in de gedachte dat de androgyne, goddelijke wereld is doortrokken van het mannelijke en vrouwelijke dualisme. Het woord duidt ook de 'aanwezigheid' van God aan.