dinsdag 29 januari 2013

Notities #49-51

49) In de NRC van afgelopen weekend een korte beschouwing over foto's van Charlotte Dumas onder de prachtige titel 'De droefheid van slapende paarden'. De beschouwing over de slapende paarden die in hun dagelijks leven dode soldaten naar hun laatste rustplaats brengen vulde die titel m.i. onvoldoende in. Ik bedoel, de foto's en de titel roepen beelden op die in het artikeltje (gelukkig) nog niet onder woorden zijn gebracht. Volgens mij is het gegeven dat de paarden dode lichamen vervoeren niet van invloed op de indringendheid van de foto's.

50) Het decembernummer van DWB combineert de doodse beelden van Berlinde De Bruyckere met teksten van Coetzee. Ook hier snuiten en ledematen van paarden, maar hier zijn het de paarden zelf die dood zijn, volgens mij.

51) Heel indrukwekkend ook zijn de foto's op de site van Bertien van Manen, met name de foto's van ingelijste foto's, die op een totaal andere, maar minstens zo indringende manier 'doods' zijn.

vrijdag 18 januari 2013

Notitie #48

Voyeurisme. Sinds het korte gesprekje met J. daarover, naar aanleiding van de ramen in het werk van Edward Hopper, kom ik het onderwerp met enige regelmaat tegen. Het zit in veel kunst. Wat maakt het spannend om van buiten naar binnen te kijken naar een zich onbespied wanende figuur? Het antwoord in de documentaire over Hopper was dat de ‘ziel’ van de kijker zich verplaatst tot in de waargenomen ruimte. J. voegde daar- terecht - het 'erbij willen zijn' aan toe, het onderdeel willen zijn van het waargenomene.

Maar waarom is het niet spannend om bijvoorbeeld bij een kapperszaak van buiten naar binnen te kijken, ook niet als degenen in de kapperszaak niet in de gaten hebben dat ze bekeken worden? De authenticiteit en de intimiteit van het bespiede tafereel zijn kennelijk van vitaal belang.

Het is een kijken om gezien te worden. Het kijken als scheppende handeling. Als daad van bevestiging.

woensdag 2 januari 2013

Notities #45-47

22) Merkwaardig genoeg kom ik deze dagen veel kunst tegen die precies bezig is met waar ik mee bezig ben. In mijn gedichten gaat het de laatste tijd bijvoorbeeld veel over in elkaar vloeiende lichamen. Vandaag zag ik in Museum de Pont in Tilburg het prachtige ‘Eén’ van Berlinde De Bruyckere. De in elkaar vloeiende lichamen zijn bij haar op een Francis Bacon-achtige manier vervormd, ziek, of dood, maar toch - zoals ook de begeleidende tekst aangaf - op een wanhopige manier levend.

45) Anish Kapoor, waarvoor we naar Museum de Pont gingen, maakt conceptuele kunst, waar feitelijk de interpretatie belangrijker is dan het kunstobject zelf. Kunst, niet als afbeelding van de werkelijkheid, maar als een object in de werkelijkheid, met een boodschap over die werkelijkheid. Zoals de spiegels waarmee de positie en waarneming van de beschouwer ten opzichte van het werk ter discussie wordt gesteld, werken over de menselijke ervaring van vormen, de verhouding van machinale kunst en handwerk: ideaalbeeld en praktijk.

46) Dit zijn vragen die ook in het geweldige Liefde van Péter Nádas worden gesteld. Het verhaal (gedicht, bijna) beschrijft angstaanjagend scherp en nauwkeurig een roes, en stelt daarmee de werkelijkheidsbeleving ter discussie. Ook hier vloeien lichamen in elkaar over, om vraagtekens te zetten bij het eigen lichaam, de plaats ervan in de wereld en ten opzichte van de ander, de waarneming en beleving van het eigen lichaam, dat van de ander, de tijd en de ruimte.

47) Over plaatsbepaling: aan de omgevingsgeluiden die te horen zijn in ‘The Big Picture’, het openingsnummer van Lifted van Bright Eyes, zou je denken dat het liedje is opgenomen in een rijdende auto. Maar de zang en gitaar klinken integendeel alsof ze gewoon in de studio zijn opgenomen. Het liedje eindigt met de mystieke ervaring waarin de ‘ik’ de lucht in wordt getild. In de zang begint hij te balken als een ezel, waarna het nummer wordt afgebroken.