Notities #166-167

166) In een Blondie-documentaire op Youtube benadrukt zangeres Deborah Harry dat hun oeuvre ‘toneelspel’ is.  “We were just creating this Blondie personage”.  Daar was Blondie natuurlijk niet uniek in – integendeel. Het ‘doen alsof’ is een belangrijk onderdeel van het creatieve proces. Je kunt niet iets waarachtigs maken (vinden) zonder te doen alsof je iets waarachtigs maakt (vindt).

167) Zwart is de kleur van de melancholie, van de afwezigheid, van de dood. Pascal Quignards La nuit sexuelle, een merkwaardig mozaïek aan observaties over (met name) kunst, religie, seks en (overkoepelend) de dood, is heel toepasselijk op zwart papier gedrukt. Zwart is ook de kleur van de nacht, de afwezigheid van licht. De nacht is in die optiek het domein van de dood - en van de droom, het onbewuste – het andere.

Notitie #165

Door J.’s blog moet ik de laatste tijd veel denken aan een opmerking die als ik me niet vergis is te lezen in Herman de Conincks brievenboek Een aangename postumiteit. In een afwijsbrief aan een jonge dichter schrijft hij dat de jongeman eerst maar eens wat moet gaan leven en bijvoorbeeld een vrouw verliezen (zoals De Coninck zelf zijn vrouw had verloren), en dan nog maar weer eens moest proberen gedichten te schrijven.

Ik heb dat altijd een bespottelijk standpunt gevonden.  

J.’s denken verdiept zich. Dat deed het al, maar door een recente, traumatische ervaring heeft zich dat verhevigd. Terwijl ik de afgelopen weken o.a. probeerde een vrouw geloofwaardig in een vogel te laten veranderen, voelde ik me wel eens geïntimideerd door J.’s ontwikkeling. Zijn overtuigingen worden vaster, waar ik in veel opzichten een zoekende blijf, en ik af en toe het gevoel heb maar wat te doen.

Toch is dat ‘maar wat doen’ belangrijk. Het bespottelijke aan De Conincks standpunt is de gedachte dat poëzie de weerslag is van – dus volgt op, of uit - het leven (i.p.v. zelf de ervaring is).

Natuurlijk snap ik dat ‘onervaren’ poëzie niet interessant is voor een ‘ervaren’ lezer. Het commentaar van deze ‘ervaren’ lezer is dan weer niet zo interessant voor de ‘onervaren’ dichter. Ze zitten op een andere golflengte.

Zijn duidelijke standpunten, en zijn bereidheid zijn overtuigingen zo fel te verdedigen als nodig is, heb ik altijd aan J. bewonderd. Tegelijk weet ik dat hij – als ik - zijn overtuigingen altijd bevraagt en vaak minder zeker is van zijn standpunten dan hij lijkt. De meer besliste positie over met name het geloof die hij de laatste weken inneemt, is voor mij een aansporing zelf ook - duidelijker dan ik deed - wat vlaggetjes op mijn route te plaatsen.

Citaat 19 april 2015

Wat niet bewust is, is ook niet menselijk.

- Georges Bataille (1897-1962)
Uit: De tranen van Eros (1961), vert. Jan Versteeg

Notities #162-164

162) D. omschrijft haar werk als haar ‘point of view’. Kijken en gezien worden speelt inderdaad een belangrijke rol in haar werk, maar dat is niet primair waarom ik het een mooie opmerking vind. Het komt me voor dat ze hiermee een tegelijk dienstbare en trotse positie inneemt. Het gaat immers niet om haar persoonlijk, maar om haar perspectief – en in dezelfde beweging stelt ze haar eigen, subjectieve perspectief centraal.

Zelf vind ik mijn eigen perspectief niet zo relevant: ik probeer iets te maken dat er simpelweg is. Dat gebeurt noodzakelijkerwijs vanuit mijn eigen (subjectieve) perspectief, en moet, als het gezien wil worden, zien aan te sluiten bij andere (subjectieve) perspectieven.

Sinds het gesprek met D. denk ik dat dat een te bescheiden uitgangspunt is.

163)  L. stelt dat haar werk (dat naar eigen zeggen noch pornografisch, noch katholiek is) om (de beweging van) het verlangen draait: het lichamelijke en het geestelijke verlangen. Pornografie brengt het lichamelijke verlangen in beweging, mystiek het geestelijke verlangen.

Mystiek, zou je kunnen zeggen, is volgens L. geestelijke pornografie (en porno lichamelijke mystiek). Die gedachte bevalt me.

164) Ik zou wel een gedicht als onderstaand filmpje willen schrijven. Maar hoe maak je taal van een valse noot? En ruis? En een sneeuwig beeld? En: wat maakt een vrouwelijke stem vrouwelijk?