zaterdag 13 juli 2019

Notitie #354

Volgens 'breatless345', die vijf delen van ieder rond de 2 uur 'Understanding Lennon/McCartney' op Youtube publiceerde, is het verhaal van het succesvolle songwritersduo ook het tragische verhaal van de onbeantwoorde liefde van Lennon voor McCartney.

Dat gegeven is wat minder ver gezocht dan het op het eerste gezicht lijkt. De docu is opgebouwd uit enkel bestaande beeld- en geluidsfragmenten (geen voice over). Daaruit blijkt dat de betrokkenen zelf zich ook wel in die zin over de relatie hebben uitgesproken. Lennon is altijd open geweest over het gegeven dat hij ook homoseksuele relaties aan zou kunnen gaan en Yoko Ono heeft in interviews verteld over haar uitvoerige gesprekken met hem daarover, waarin ze hem o.a. een 'closet fag' noemde. Tegen Harry Nilsson heeft hij eens (in een dronken bui) gezegd dat hij 'just like everyone else' is: dat hij voor het uiterlijk van Paul McCartney viel. Het bekende 'Jealous Guy' zou aan McCartney zijn gericht.

De docu heeft prachtige beeld- en geluidsfragmenten die ik nog niet kende en het werpt daardoor ook een mooi licht op de vriendschap. Maar ondanks de omvang is het een nogal eenzijdige docu, waarin Yoko Ono weer wordt afgeschilderd als een duistere, manipulatieve vrouw en waarin McCartney wordt neergezet als het echte genie van het duo. Ik denk niet dat het onjuist is te stellen dat de vriendschap tussen Lennon en McCartney zo intens was dat je zou kunnen spreken over een liefde - en dat bij Lennon de mogelijkheid van een lichamelijke liefde altijd aanwezig was. Toch is het beeld dat wordt neergezet te simplistisch.

Het kantelpunt in de vriendschap is volgens de docu de periode waarin The Beatles zich in India bij de Maharishi hadden gevoegd. McCartney verlaat het kamp op een gegeven moment, Lennon blijft nog zes weken. Nadat ook hij terugkeert, belandt hij in een diepe crisis, waarin hij ook verslaafd raakt aan heroïne, en die uiteindelijk leidt tot het einde van The Beatles. De episode wordt voorafgegaan door een interviewfragment waarin Lennon stelt dat hij buiten The Beatles niemand is. Zijn onzekerheid, ook ten opzichte van McCartney, is berucht. De suggestie is dat Lennon zich in die zes weken realiseerde dat de vriendschap nooit een liefde kon worden. Vanaf dat moment maakte hij zich, met hulp van Yoko Ono, los uit de groep.

Het probleem aan deze suggestie is dat het grotendeels voorbij gaat aan de existentiële crisis waar Lennon in terecht kwam nadat de Maharishi voor hem door het ijs was gezakt. Dat is een complex geheel, nog versterkt door de roem (alle bandleden hadden op dat moment grote moeite daarmee om te gaan) - waar de complexe vriendschap met McCartney allicht deel van uitmaakte, maar waarvan het te simpel zou zijn om te stellen dat zijn gevoelens voor McCartney de oorzaak van de crisis waren. Zelf heeft Lennon meerdere malen aangegeven al vanaf de periode van de Beatlemania op zoek was naar een manier om te ontsnappen - een opmerking die buiten de docu is gehouden.

En vooral: wat doet het ertoe? Voegt het iets toe aan bijvoorbeeld 'I'm so tired', misschien wel mijn favoriete nummer van The Beatles (geschreven in India en hier in een demoversie), als je je bedenkt dat McCartney de aangesprokene zou kunnen zijn? De kracht is juist dat de aangesprokene vaag blijft.