Notities #128-129

128) Ik wil af van het 'parlando' in mijn poëzie. Parlando wekt de suggestie dat het gedicht een gedachtegang is, een beredeneerd betoog, maar een gedicht is dat in werkelijkheid (als het goed is) hooguit deels; het is ook (en vooral, wat mij betreft) een beeldende kunst - en muziek. Lucebert, bijvoorbeeld, was in zijn beste momenten tegelijk muzikaal en beeldend. En ik bewonder het muzikale in vooral de latere poëzie van Adonis.

129) De film Bird people deed me denken aan een opmerking die J. jaren geleden eens maakte en waar ik nog vaak aan moet denken: dat het mooi is als een gedicht steeds verder ontspoort en op een heel andere plek eindigt dan waar het begon. De grillige techniek en de bizarre wending wordt (afgaande op bijvoorbeeld deze recensie en de reacties die ik na de film beluisterde) maar matig gewaardeerd - en volgens mij niet begrepen. De filmmaker (Pascale Ferran) neemt de vrijheid die in de film wordt bezongen: coherentie en logica zijn ondergeschikt.

Notitie #127

De regelmatig waargenomen apolitieke houding wordt betreurd: ‘[De jonge dichters] zouden zich best wat bewuster mogen zijn van de tijd waarin ze leven.’

Deze opmerking van Frank Keizer las ik hier.

Ik denk niet dat ik tot de generatie hoor waar hij over spreekt, toch voel ik me enigszins aangesproken. Het voelt althans soms vreemd om in dit tijdsgewricht te proberen ‘het goddelijke’ een stem te geven.

Mijn weerstand richt zich tegen het verwijt van een ‘apolitieke’ houding. Keizer verbindt het zich bewust zijn van de wereld rechtstreeks met een politieke interesse of positie. Ik vraag me af of dat klopt. Is iemand die overtuigd en beargumenteerd op – laten we zeggen – de SP stemt zich bewuster van de tijd waarin we leven dan iemand die tijdens de avondwandeling naar – laten we zeggen – het ruisen van de bomen luistert?

Als je 'de tijd waarin we leven' politiek definieert wel, natuurlijk. Maar dat is juist mijn punt. De 'regelmatig waargenomen apolitieke houding' van de huidige generatie dichters is niet zo betreurenswaardig - als de poëzie tenminste op een andere manier relevant is. 

En volgens mij wringt hem daar de schoen. Veel hedendaagse poëzie is gericht op het spel met taal, zonder dat het zich er echt van bewust lijkt te zijn dat een spel met taal een spel met de werkelijkheid inhoudt. De hele werkelijkheid, het - om het zo maar te noemen - 'Zijn'. 

Dat zou betekenen dat de andere gesignaleerde problemen (het ontbreken van een kritisch discours, de beperkte rol van de poëtische traditie) veel verder reiken dan de betreurde apolitieke houding.

Notitie #126

In een gesprek met E. over fotografie had ik het laatst over Michel Tourniers De Elzenkoning. In een prachtige passage werkt Tournier - via het hoofdpersonage Tiffauges - de gedachte uit dat een fotograaf de ziel van de gefotografeerde steelt. E. was het daarmee eens; mij bevalt de gedachte vooral omdat het een magische gedachte is. Maar het klopt. Het ‘misdadige’ zit hem er vooral in dat de afbeelding een willoze, weerloze - en in die zin dode - versie is van degene die wordt afgebeeld.

De Tsjechische fotograaf Miroslav Tichý fotografeerde de vrouwen in zijn woonplaats stiekem, volgens de catalogus Het onvermoeibaar epos omdat hij geïntimideerd werd door hun aanwezigheid. Hij bewerkte de foto’s met o.a. potlood en op deze manier 'herschiep' hij de vrouwen naar eigen inzicht. In het licht van bovenstaand is dat een haast morbide activiteit. Maar het is wat alle kunst doet.

Citaat 2 augustus 2014

People like you need to fuck people like me

- Tracey Emin (1963)
Uit: The art of Tracey Emin (2002)