Notitie #447

Roland Barthes beschrijft de (Parijse) striptease als een ritueel dat de vrouw als een 'object in disguise' moet verwezenlijken: het moment waarop zij volledig naakt is, is het moment waarop ze wordt gedeseksualiseerd. Een ritueel dat volgens Barthes wordt gedreven door [mannelijke] angst, een ritueel dat erotiek juist uitsluit: de dans verbergt de naaktheid, de edelstenen aan het ondergoed sluiten de toegang tot het lichaam af. Barthes noemt het een 'excorcisme van seks'.

Notities #444-446

444)

To amuse myself (there was no one else around) I began to think about the genre of the female nightdress in relation to plumbing. The one I was wearing was black silk and I suppose quite sensual in a generic way. I could promenade in it and I could masquerade in it, given that femininity was a masquerade anyway, I could see that black silk was a classic in the female nightwear genre.

Deborah Levy (1959), uit: The Cost of Living (2018)

De gedachte dat vrouwelijkheid een maskerade is, impliceert dat het 'vrouwelijke' geen deel uitmaakt van de ware identiteit van een vrouw. Er is bij Levy, terecht denk ik, een scheiding tussen de culturele en biologische identiteit, en tussen de sociale en private identiteit. Er is dus, meer bij vrouwen dan bij mannen, een 'ware' identiteit die door een masker wordt omhuld. 

445) Deze docu over Marilyn Monroe's onvoltooid gebleven laatste film Something's Got To Give (1962) maakt ongewild duidelijk hoeveel misogynie Monroe te verduren moet hebben gehad. Decennia na haar dood opent de docu doodleuk met de opmerking dat Monroe er ten tijde van Something's Got To Give weer goed uitzag, nadat ze in haar laatste fims 'overweight' was. In een andere, eveneens redelijk recente, docu over de film wordt Monroe's 36ste verjaardag tijdens de opnamen van de film aangewezen als het moment waarop Monroe zich realiseerde dat haar carrière ten einde liep omdat ze ouder werd. Zelf heeft ze zich bij mijn weten nooit in die zin uitgelaten. 

Als de filmbeelden iets laten zien, dan is het dat Monroe een uitzonderlijke actrice was, die het duidelijk niet alleen van haar uiterlijk hoefde te hebben. 

Bijzonder tragisch is dat Monroe's (mentale en fysieke) problemen tijdens het filmen van Someting's Got To Give haar werden aangerekend. Met name bij de outtakes en de foto's van het verjaardagsfeestje na een draaidag is het mentale wrak zichtbaar. In ieder geval voor ons, omdat we weten wat volgde.

446) Marilyn Monroe werd uiteindelijk ontslagen door de studio maar ze vocht dat ontslag (succesvol) aan. In die tijd schreef ze [in een brief aan Robert Kennedy] dat ze als 'earthbound star' het recht verdedigde 'to twinkle'.

Notities #441-443

441) J. formuleerde vrij precies mijn valkuil in het schrijfproces, een valkuil die voortkomt uit de vraag hoe een idee valt te realiseren. Het idee komt uit je, zegt hij, en zodra het uit je is, is het iets anders, namelijk iets dat buiten de maker bestaat. De vraag voor de dichter is dus niet: hoe zorg ik ervoor dat het idee wordt wat ik ervan wil, maar eerder: wat wil het idee en hoe zorg ik ervoor dat hier recht aan wordt gedaan? 

442) De gedachte dat de dichter enkel een medium is, dat een gedicht door iets externs (of het onderbewuste) wordt 'doorgegeven', vind ik mooi, De kunst is vooral: open staan, tijd nemen, en dat externe (of dus het onderbewustzijn) zo veel mogelijk ruimte geven.

443) Discussie met F. over de vraag of de moraal een plek heeft in de kunst (hij verwijt 'mijn' generatie dichters moralistisch te zijn). Ik vind zijn standpunt sympathiek ('kunst is autonoom en daarom niet de plek voor moraliteit'), maar hij heeft me niet kunnen overtuigen dat mijn houding ('je ontkomt niet aan je eigen wereldbeeld en perspectief') onjuist is. 

Du Perrons Het Land van Herkomst gold in het gesprek als voorbeeld - zowel de opmerkingen die Mieke Bal er eens over had (zij beschuldigde Du Perron van seksisme en racisme) als de conclusie van het boek (de auteur besluit mee te lopen in een communistische demonstratie tegen het fascisme). In het eerste geval is de roman (onbewust) immoreel, in het tweede (bewust) moreel.

Als kunst autonoom is, en in principe zonder moraal, dan is dat buiten de maker om gerekend. F. formuleert misschien een consequentie van J.'s opvatting van het schrijven.